Dr. Arslan Mayda
Ağız, vücudumuza, hastalıkların giriş yollarından bir tanesidir. Bu yüzden hastalıkları engellemede ve sağlıklı olmada ağız ve diş bakımı çok önemlidir.
Ağızdan alınarak iç organlarımızda hastalık yapan mikroplar ve kimyevî maddeler vardır. Bunlar bakteri, virüs, mantar, parazit... gibi küçük canlılar olabileceği gibi, sigara, alkol, boyalar... gibi binlercesini sayabileceğimiz kimyevî maddeler de olabilir. Mikropların, yapılarına göre çeşitli karakterleri vardır. Kimisi dokuları tahrip eder ve çabuk ürer, kimisi patojen hâle erişince ürer. Ağız temizliği yapılmadığı zaman en zayıf mikropların bile üreyeceği ortam hazırlanmış olur. Temizlenmeyen bir ağızda yiyecek artıkları dişlerde birikerek burada bakteri plâkları oluşturur. Bakteriler bu plâklardaki glikozu kullanarak asit üretirler. Asit ise diş çürümelerine ve diş eti yaralarına sebep olur.
Eğer hâlâ orijinal dişlerinize sahipseniz, diş çürüğü ve diş eti hastalıkları sizin için çok rastlanacak problemlerdendir. Pek çok faktör bu hastalıklara sebep olur. Meselâ; şeker ve safra kesesi hastalıklarında ağız kuruluğu olur. Ağız kuruluğu mikropların üremesi için uygun bir ortamdır. Çünkü lizozomal enzimler salgılanmadığından mikroplar ölmez, dolayısıyla da kolay ürerler. Ağız sağlığında önce ağız kuruluğunu önleyen tedavi yapılmalıdır. Ağız bakımı, ağızda bazı hastalıkları olan kişilerde daha itinalı olmalıdır. Ağızda sık görülen bazı hastalıklara göz atalım:
Diş çürüğü
Diş çürüğü çocukluk hastalığı değildir; ağızda kişinin kendi dişleri oldukça ortaya çıkar. Diş çürüğü, ağızda oluşan bakteri adı verilen mikroplar tarafından meydana getirilir. Bakteriler dişe sıkıca tutunur ve dental plâk denilen yapışkan, renksiz bir tabaka oluşturur. Plâkta yiyecek artıkları vardır. Bakteriler şekerli artıklardan mineralleri çözen asitler oluşturur ki, fırçalanmayıp temizlenmeyen bir diş, plâktaki mikroplar sayesinde çürümeye mahkûm olur.
Diş eti hastalıkları
35 yaşın üstündeki diş kayıplarının en önemli sebebi diş eti hastalıklarıdır. Diş eti, dişlerimizi yerinde tutan, çene kemiğine bağlayan dokudur. Diş eti hastalıklarına sebep olan en önemli faktörlerden birisi dental plâklar denilen diş taşlarıdır. Plâktaki bakteriler diş etinin iltihabına ve çabuk kararmasına yol açar. Eğer tedavi edilmezse hastalık ilerler, dişle diş eti arasındaki ceplerde iltihap oluşur. Zamanla diş etleri çekilerek kemik desteği azalır dişlerin erken oynamasına yol açar.
Ağız kuruluğu
Bu durum bir hastalık değil, belirtidir. Zemininde birçok hastalık yatar. Yetişkinlerin en önemli ağız sıkıntılarındandır. Yemek yemeyi, çiğnemeyi, tat alma ve konuşmayı güçleştirir. Tükürük bezinin iyi çalışmasını engelleyen sebepler hastalık olarak vücutta aktifse ağız kuruluğu oluşur. Tümörler, safra taşları, şeker gibi hastalıklar yanında 400'den fazla ilâç da (tansiyon, depresyon, antihistamik ilâçlar) ağız kuruluğuna sebep olur. Ağız kuruluğu eskiden yaşlılıkta oluşan normal bir beklenti gibi tarif edilirken, bugünkü araştırmacılar sağlıklı yaşlıların da gençler gibi tükürük salgıladıklarını söylemektedirler. Kuru olan her ağız lizozomal enzimler olmadığı için rakipsiz kalan mikroplara yerleşim ve gelişim yeridir. Eğer ağız kuruluğunuz varsa mutlaka sebebini araştırmalısınız; önce, sebep ortadan kaldırılmalı, ağız bakımı yapılmalıdır.
Ağız kanserleri
40 yaşın üstünde görülür. Erken dönemlerde atlanan bir hastalıktır. Ağız kanserlerinde uygulanan radyoterapi ve kemoterapi ilâçları ağız kuruluğu, diş çürüğü, ağrılı ağız yaraları, dudaklarda çatlak ve soyulma gibi belirtiler yapabilir. Özellikle tütün ve mamüllerini kullananlar ağız kanserleri açısından risk altındadır.
Ağızda mantarlar
Ağzımızda bulunan Candida albicans adı verilen mantar türü, normalde bulunup hastalık yapmayan floradır. Özellikle vücudun immün sistemi mantar ve bakterilerle yarış hâlindedir; devamlı immün sistem üstün gelir. İmmün sistemi yenik düşüren hastalıkların oluşmasına kadar bu üstünlük devam eder. İmmün yetmezliği olanlar ve uzun süre antibiyotik kullananlarda ağızda mantar enfeksiyonlarına sık rastlanır. Ağızda yanma olur, tat alma duyusu değişir. Bu yaralara aft denir.
Ağız bakımı
Sağlıklı bir gülüşe sahip olmak her yaştaki insan için bir kazançtır. Her insanın ağız bakımı ile ilgili temel bilgileri öğrenmesi lâzımdır.
Peygamber Efendimiz (s.a.s) ağız bakımına çok önem vermektedir. Ağız ve diş bakımının önemini şu hadîsleriyle çok güzel anlatmaktadır: "Sizlere misvak kullanmanızı tavsiye ederim, zira misvak ne güzel şeydir. Balgamı keser, gözün görme duyusunu ve diş etlerini kuvvetlendirir, ağız kokusunu giderir, mideyi düzeltir. Eğer ümmetim için zor olmasaydı her namaz için abdest alırken misvak kullanmalarını emrederdim." "Ümmetimden abdest alırken ve yemekten sonra ağızlarını ve dişlerini temizleyenler ne güzel iş yapmış olurlar."
Muhtelif kaynaklar Peygamber Efendimiz (s.a.s)'in ağız ve diş bakımında dikkat edilecek hususları ve tavsiyelerini şu şekilde sıralamıştır:
1- Diş etlerinin yemek ve kırıntılarından uzak tutulması ve misvak kullanılması.
2- Geceleri (uyandığımız zaman) ağzın misvaklanması.
3- Misvağı yukardan aşağıya sürülmesi ve diş etlerinin temizlenmesi.
4- Yemeklerden sonra ağzın yıkanması.
Bugün ağız ve diş sağlığının kıymetini daha iyi anlıyoruz. Meselâ; Güney Avustralya'da diş hekimliği harcamaları halka ayrılmış bir fondur. Diş sağlığı taraması ve koruyucu hekimlik bilgileri halka öğretilir.
Koruyucu Hekimlik Bilgileri
Dişlerin fırçalanması
Dişler; tabiî (yaratılıştan) dişler, protezler ve implantlar olmak üzere üçe ayrılır. Protezler de kendi aralarında, tabiî dişlere monte edilen ve sabit olmak üzere ikiye ayrılır. Benlere ve fonksiyon bakımından mümkün olduğunca orijinal dişlere benzetilen muhtelif yapılardaki cisimlerdir (altın, krom, porselen... vs.). Tam bir ağız sağlığına sahip olmak için dişleri fırçalamasını bilmek lâzımdır. İnsan, taşıdığı hastalıkları varsa ona göre ağız bakımını farklı yapması lâzımdır. Diş fırçalarken fırçaların yumuşak olması tercih edilmelidir. Özellikle florlu macunlar kullanılmalı, dişler her yönde fırçalanmalıdır. Dairevî ve kısa ön-arka darbeler şeklinde fırçalamak en iyisidir. Fırçalamaya diş etinin çizgisinden başlayın. Fırçalamada diş ve diş etlerimizin yanında dilimizi de fırçaladığımız zaman plâkların oluşmasını önleriz ve ağzımızda da ferahlık hissini uyandırırız. Diş ve diş eti hastalıklarından korunmak için hergün düzenli olarak en az iki defa yumuşak fırçayla diş, diş eti ve dilimizi fırçalamalıyız. Dişlerimizin çiğneme ile diş eti çizgisi arasındaki alanını tek tek fırçalamalıyız. Tümörlü hastalarda flüoridi az olan bir yumuşak fırça tercih edilmelidir. Fırça dairevî hareketler ile diş etlerine 45° açı altında kullanılmalıdır. Diş eti çizgisinden başlayarak dişin iç ve dış yüzeyleri fırçalandıktan sonra gıdayı kesen yüzlere geçilmelidir. Ön dişlerin iç yüzeyi fırçalanırken dik şekilde tutulmalıdır. Bakteri kümelerinden korunmak için sık sık fırça değiştirilmelidir. Tümörlülerde ve immün sistemi zayıf olanlarda ağız içi hassaslaşmış ise, temiz bir gazlı bez parmağa dolanarak soda-tuz karışımı ile temizlik yapılmalıdır.
Protezler
Sağlıklı bir ağız için protezlerin bakımı önemlidir. Özellikle bakteri plâklarının oluşmaması için protezlerin her gün normal dişler gibi bakımı yapılmalıdır. Protezlerde bakteri plâklarını önlediğimiz zaman diş eti hastalıklarını da önlemiş oluruz. Kirli protezler, ağız kokusu ve diş eti tahrişine sebep olacağından yiyecek artıklarından arındırmak gereklidir. Sabit protezlerde fırçalama tabiî dişlerdeki gibidir. Çıkıp-takılan protezlerde ise günde iki defa koruyucu ürünle fırçalandıktan ve uyurken ağızdan çıkarılıp temizlendikten sonra özel bir solüsyon içine koymak gerekir. Protezlere alışma dönemlerinde bakım ve yemek yeme zor gelebilir. Yumuşak, yapışmayan yiyecekler tercih edilmelidir. Yiyecek küçük parçalara bölünüp ağzın her iki tarafı kullanılarak yavaşça çiğnenmelidir. Protezler; soğuk ve sıcağı, sertlik ve yumuşaklığı algılamadığından ağız hassasiyeti azalır. Dezenfektanlar, beyaz parlatıcılar protezlerin temizliğinde kullanılmamalıdır. Bu maddeler onların görüntülerini ve dayanıklılıklarını etkiler. Protezlerinizi çıkardığınız zaman diş etlerinize yumuşak fırçalarla masaj yapmanız, diş etlerinizin dinlenmesini sağlayacaktır.
Gargara ile temizlik
Gargara ile temizlik, diş fırçalama dışında, dişlerimizi temizlemede kullanılan başka bir metottur. Gargaralar antibakteriyel sıvılardır. Diş etlerinin sağlıklı kalmasına yardım eder. Gargara solüsyonunun uygunluğu önemlidir. Gargara fırçanın ulaşamadığı yerlerdeki yiyecek artıklarını ve plâkların temizlenmesini sağlar. Kullanılan gargara solüsyonu diş eti tahrişine sebep olmamalıdır. Hidrojenperoksitli gargaralar tahriş edici olabilir. Özellikle tümörlü ve immün sistemi yetersiz hastalarda çok önemlidir. Diş fırçalanmasından sonra ilk 30 dk. içinde gargara yapılmalıdır.
Diş ipi
Günün en son yemeğinden sonra yatmadan evvel diş ipi ile temizlik yapılmalıdır. Diş ipi ile temizlik, diş etine zarar vermeyecek şekilde olmalıdır. İp dişi çevreleyecek şekilde tutularak yukarıdan-aşağıya, ileri-geri hareketler yapılmalıdır. Sonra ipin temiz kısmı ile diğer diş temizlenmelidir. Diş etleriniz kanıyorsa ip ve kürdan kullanmayınız. Kanser ilâçları alan hastalarda tükürük salgısı azalabilir. Bu hastalarda ip-fırçalama ve ardından brush-on fluoride jel kullanımı gerekir. Bu jeli fırçanıza koyup bir dakika süre ile fırçaladıktan sonra tükürünüz ve su ile çalkalayınız. 30 dk süreyle bir şey yiyip içmeyiniz. % 0,4'lük fluorid jeli veya % 11'lik nötr sodyumfluorid jeli kullanınız. Dişlerin çürüklüğü halinde flourid tray metodu gereklidir.
Fluorid tray metodu
Önce iple temizlik yapınız, sonra dişlerinizi fırçalayınız. Fluorid tepsilerini temizleyip kuruttuktan sonra fluorid jelini dibine sürünüz. Diş eti çizgisine jel yerleştikten 5-10 dk. sonra tepsileri alınız ve fluoridi tükürünüz. Fluoridi yutmayınız, su ile çalkalayınız. Fazla madde kalmış ise kuru bez veya sargı bezi ile temizleyiniz. Tepsileri kuruladıktan sonra mutlaka temizleyip temiz bir kap içinde saklayınız.
Diş sağlığı açısından yenmesi sakıncalı gıdalar
· Alkollü içecekler, karbonatlı, sodalı içecekler.
· Kafein-tütün ürünleri.
· Fransız ekmeği gibi pürtüklü sert gıdalar.
· Domates, C vitaminli, acılı, tuzlu gıdalar.
· Sıcak yemekler ve içecekler.
· Aşırı şekerli gıdalar.
· Diş sağlığı açısından sakıncası olmayan gıdalar
· Proteini yüksek, şekeri az gıdaları küçük öğünler halinde az ve sık yiyin.
· Ezilmiş yumuşak gıdaları tercih edin.
· Diş sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken hususlar
· Her yemekten sonra mutlaka dişlerinizi fırçalayınız.
· Ağız temizliği yapmadan yatmayınız.
· Altı ayda bir diş hekimine dişlerinizi muayene ettirin.
· Diş eti kanamalarında, geçmeyen ağrılarda, şişmelerde, kızarık dış etlerinde, beyaz ağız yaralarında diş hekimine gidiniz.
· Ağız kuruluğunun sebebini araştırınız.
Sağlıklı bir ağız, sıhhatli bir bedenin ilk adımıdır. Toplum içinde yaşamaya mecbur olan her insanın, ağız kokusuyla başkalarını rahatsız etmemesi ve sararmış dişleriyle çirkin görünmemesi için, Efendimiz (s.a.s)'in buyurduğu gibi, "Bana ne oluyor ki dişlerinizi sararmış ve kirlenmiş olarak görüyorum. Misvak kullanınız. Eğer ümmetime güç geleceğinden korkmasaydım her namazda misvak kullanılmasını emrederdim" hadîs-i şerifine uyup, günde beş defa dişlerimizi fırçalayıp ağız bakımı yapalım.
22 Nisan 2009 Çarşamba
AĞIZ KOKUSU
Ortalama her 4 kişiden birinde kötü ağız kokusu şikayeti ile karşılaşıldığı ve kadınlarda daha sıklıkla rastlandığı gözlemlenmektedir.
Kişiler, koku sinirlerinin zamanla ortama adapte olan yapısı nedeni ile kendi ağız kokularını objektif olarak değerlendiremeyebilirler.
Ağız kokusu iki temel nedenle olabilmektedir :
- Ağız boşluğu kaynaklı
- Diğer ( Sistemik hastalıklar, beslenme, oruç tutma vs. ) kaynaklı
Ağız boşluğu kaynaklı olanlarda:
Ağız boşluğunda yaşayan bakterilerin artıkları olan sülfürlü bileşikler kötü kokuya yol açar.
Ölü ve ölmek üzere olan bakteriler sülfür bileşikleri açığa çıkarır.
Bakteri tabakaları ve yiyecek artıkları dilin arka tarafında birikir. Dilin yüzeyi pürüzlü bir yapıda olup bakterilerin yaşamasına elverişli bir özelliğe sahiptir. Büyük miktarda sülfür bileşikleri de bu alanlarda birikir.
Eğer diş ve dil yüzeyi temizlenmezse kısa sürede bakterilerin yaşamasına elverişli bir hal alır.
Ağız boşluğundan kaynaklanan kötü kokuların tedavisi kısa sürede sonuç vermektedir ve problem halledilebilmektedir.
Diğer ( Sistemik hastalıklar, beslenme, oruç tutma vs. ) kaynaklı olanlar:
Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlarda meydana gelen ağız kokusu,
Şeker hastalığında (aseton kokusu)
Böbrek yetmezliğinde (balık kokusu gibi)
Karaciğer yetmezliğinde
Metabolizma bozuklukları (teşhisi zor olabilir, zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu)
Açlık, diyet, ağız kuruması, oruçlu olmak ( Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar, bu metabolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır )
Ağız kuruluğu varsa Tip 1 ağız kokusu bulunur. (Gece ağız açık yatmak, salya eksikliği, radyoterapi sonrası ve alkol alanlar vesaire..)
s Ağız içerisinde bakteriler için yataklık edecek her hangi bir mikrop kaynağı varsa Tip1 koku bulunur. Bu mikrop kaynakları sıklık sırasına göre şunlar olabilir:
Köprü gövdesinin altı
Gingivitis
Çürük kavitesi
Yirmiyaş dişi kapşonu
Ağızdaki bütün retantif yüzeyler ve temizlenmeyen protezler
s Farenjit, tonsillit, sinüzit geçirmekte olan bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunabilir. Birey bu hastalığın farkında olmayabilir.
sPostnazal akıntısı bulunan allerjik bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunur. Birey akıntının farkında olmayabilir.
sGastroözefagiyal şfinkter dilatasyonlarında, reflu ve gastrit hastalarında Tip 3 ağız kokusu bulunur.
sSindirim enzim yetersizliklerinde Tip 3 ağız kokusu bulunur. Birey basit (mide yanması, hazımsızlık, gaz) şikayetler ile hastalığa alışmış olabilir.
sAsidoz, alkaloz sebebi olabilecek, kan gazlarını ve kan biyokimyasını değiştirebilecek bütün metabolik hastalıklarda (şeker, gut, nefropatiler dahil) Tip 4 ağız kokusu bulunur.
s Sürekli olarak ayni besin maddesini her gün yiyenlerde Tip 3 ağız kokusu bulunabilir. Böyle hastalar ancak anamnez ile belirlenebilir
s Hamilelerde Tip 4 ağız kokusu bulunur.
s Sürekli ilaç kullananlarda Tip 4 ağız kokusu bulunabilir
s Oruçlu olan bireylerde Tip 4 ağız kokusu bulunur
s Akciğer infeksiyonlarında Tip 4 ağız kokusu bulunur
Ağız Kokusunu Önlemenin Yolları:
Ağız kokusu toplumda çok büyük bir sorundur. Tahmin edilenden daha yaygındır ve sosyal ortamlarda sizi ve diğer insanları çok rahatsız eder. Bazı önlemlerle kötü ağız kokunuzu önleyebilirsiniz.
Dilinizin pis bir halıya dönmesine izin vermeyin
Ağız bakımı doğru ve tam yapılmadığı sürece kötü ağız kokusu kaçınılmazdır. Ağız kokusunun nedeni genellikle ağız içindeki çürümüş yemek parçaları ve mikroplar (bakteriler) dır. Bu nedenle dişlerin fırçalanması sırasında nazikçe dilimizi de fırçalamalıyız. Yemek parçaları ve bakteriler dişlerimiz ve diş etlerimizden çok dilimizin üzerindeki tat tomurcuklarının etrafında bulunur. Bu tomurcuklar sayesinde dilimiz gerçekte tam bir kalın tüylü halı gibidir. İşte bu tüylerin arası tıpkı halının ilmiklerinin arası gibi yemek parçacıklarının ve bakterilerin yerleşmesi için çok uygundur. Bu nedenle ağız sağlığı mutlaka dil temizliğini de içermelidir. Bu temizlik için özel aparatlar gerekmez. Diş fırçanızın kendisi, bir kaşığın kenarı bu iş için yeterlidir. Ağız sıvıları ile yapılan gargara geçici bir önlemdir ve aslında kötü bir alışkanlıktır. Sorunu çözmez sadece ağzınızın bir süre iyi kokmasına yardımcı olur; kullanılmamalıdır.
Sakız çiğneyin
Tükrük ağız kokusu ile savaşmanın en güçlü yoludur. İçinde yemek parçacıklarını yerinden söküp mideye gönderecek güçlü enzimler, güçlü bakteri öldürücü antiboyitikler vardır. Bu nedenle şeker gibi bazı hastalıklarda, pekçok ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkan kuru ağızlar daima kötü kokuludur. Sabahları niçin ağzınızın kötü koktuğunu merak ediyorsanız yanıt buradadır; gece boyunca tükrük salgısı azalır ve ağzınızın içindeki yemek parçacıkları uzun süre burada durur. Bakteriler de onları afiyetle kullanır ve çürütür. Böylece sabahları ağzınız kötü kokabilir. Şekersiz sakız çiğnemek tükrük salgınızı artırarak ağız temizliğinize yardımcı olur. Nane şekerleri ve tatlı sakızlar genellikle işe yaramaz ve durumu daha da kötüleştirir. Ancak xylitol içeren sakızlar da bu konuda size yardımcı olabilir.
Tarçın kullanın
İçeceklerinizde ve uygun yiyeceklerinizde tarçın kullanabilirsiniz. Tarçın ağız içi bakterilerle mücadelede önemli bir silahtır. Eğer varsa tarçınlı şekersiz sakızlar da uygun bir öneri olabilir.
Daha fazla su için
Özellikle yaşla artan vücut kuruması pekçok yönden dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Çok su içmek onlarca diğer yararının yanında dilinizin kurumasını da önleyerek ağız kokusu ile mücadelede önemli bir silah olarak kullanılabilir. Su ağız içindeki bakterilerin minimumda tutulması için direk yardımcıdır. Ayrıca tükrük salgısını artırarak da yardımcı olur.
Dişlerinizi ve dişetlerinizi koruyun
Diş çürükleri, diş eti iltihapları ağız kokusunun önemli nedenlerindendir. Ağız içi herhangi bir enfeksiyon bakteri üremesini artıracağı için daima ağız kokusuna neden olur. Bu nedenle diş hekimizin önerilerini mutlaka dinlemelisiniz.
Asla burnunuz tıkalı uyumayın
Sinüzit gibi hava yolu rahatsızlıkları ve burun tıkanmasına neden olan diğer durumlar geceleri ağızdan nefes almamıza neden olur. Bu durum ağızı ve boğazı kurutarak bakterilerin üremesi için ideal bir ortam oluşturur. Azalan tükrük salgısı durumu daha kötü hale getirir. Bu nedenle kesinlikle burnunuz tıkalı uyumamalısınız.
Basit şeker tüketiminizi azaltın
Beyaz un, beyaz şeker, glukoz/fruktoz şurubu ile tatlandırılmış tüm hazır gıdalar ağız içindeki bakteriler için inanılmaz bir hazinedir. Bu tür şekerleri çok kolay kullanarak hızla çoğalırlar. Basit şekerler (atıştırmalık tüm şekerli gıdalarda olduğu gibi) diş çürüklerine neden olur ve ağız sağlığını büyük bir süratle bozarlar. Bu nedenle basit şeker tüketiminizi azaltmalısınız. Bu da su içmek gibi size onlarca yararın yanında ağız kokunuzun azalmasına da yardım edecektir.
Lokmaları iyi çiğneyin
Bu sayede yiyeceklerle tükrük salgısı iyice karışır ve ağızda yemek parçası kalma olasılığı düşer. Daha çok çiğneme hareketi daha çok bakterinin yerinden koparak mideye gitmesine yardımcı olur.
Diş ipi kullanın
Diş ipi sayesinde fırçanın çıkaramadığı yerledeki bakteri ve yemek artıklarını sökebilirsiniz. Özellikle diş gövdeleri arasındaki dar bölgelerde biriken yemek artıkları hızlı bakteri çoğalmasına neden olabilir.
Sigara içmeyin
Sigara onlarca nedenle kötü ağız kokusuna neden olur. Saymaya gerek yoktur, içmeyiniz.
Bayanlara bir ipucu
Diyet mevsiminin başladığı bu günlerde eğer düşük karbonhidratlı diyet yapıyorsanız bir başka kötü nefes sorunu ile karşılaşabilirsiniz. Düşük karbonhidratlı diyetlerde vücut enerji kaynağı olarak keton cismi denen maddeleri üretir ve kullanır. Ancak bunlardan bir tanesi nefes ile dışarı atılır ve bu madde nefeste kötü kokuya neden olabilir. Hatta siz bu kokuyu ojeleri çıkarmak için kullandığınız asetona benzetebilirsiniz. Böyle bir sorununuz varsa bir parça ekmek size yardımcı olabilir.
Kişiler, koku sinirlerinin zamanla ortama adapte olan yapısı nedeni ile kendi ağız kokularını objektif olarak değerlendiremeyebilirler.
Ağız kokusu iki temel nedenle olabilmektedir :
- Ağız boşluğu kaynaklı
- Diğer ( Sistemik hastalıklar, beslenme, oruç tutma vs. ) kaynaklı
Ağız boşluğu kaynaklı olanlarda:
Ağız boşluğunda yaşayan bakterilerin artıkları olan sülfürlü bileşikler kötü kokuya yol açar.
Ölü ve ölmek üzere olan bakteriler sülfür bileşikleri açığa çıkarır.
Bakteri tabakaları ve yiyecek artıkları dilin arka tarafında birikir. Dilin yüzeyi pürüzlü bir yapıda olup bakterilerin yaşamasına elverişli bir özelliğe sahiptir. Büyük miktarda sülfür bileşikleri de bu alanlarda birikir.
Eğer diş ve dil yüzeyi temizlenmezse kısa sürede bakterilerin yaşamasına elverişli bir hal alır.
Ağız boşluğundan kaynaklanan kötü kokuların tedavisi kısa sürede sonuç vermektedir ve problem halledilebilmektedir.
Diğer ( Sistemik hastalıklar, beslenme, oruç tutma vs. ) kaynaklı olanlar:
Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlarda meydana gelen ağız kokusu,
Şeker hastalığında (aseton kokusu)
Böbrek yetmezliğinde (balık kokusu gibi)
Karaciğer yetmezliğinde
Metabolizma bozuklukları (teşhisi zor olabilir, zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu)
Açlık, diyet, ağız kuruması, oruçlu olmak ( Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar, bu metabolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır )
Ağız kuruluğu varsa Tip 1 ağız kokusu bulunur. (Gece ağız açık yatmak, salya eksikliği, radyoterapi sonrası ve alkol alanlar vesaire..)
s Ağız içerisinde bakteriler için yataklık edecek her hangi bir mikrop kaynağı varsa Tip1 koku bulunur. Bu mikrop kaynakları sıklık sırasına göre şunlar olabilir:
Köprü gövdesinin altı
Gingivitis
Çürük kavitesi
Yirmiyaş dişi kapşonu
Ağızdaki bütün retantif yüzeyler ve temizlenmeyen protezler
s Farenjit, tonsillit, sinüzit geçirmekte olan bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunabilir. Birey bu hastalığın farkında olmayabilir.
sPostnazal akıntısı bulunan allerjik bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunur. Birey akıntının farkında olmayabilir.
sGastroözefagiyal şfinkter dilatasyonlarında, reflu ve gastrit hastalarında Tip 3 ağız kokusu bulunur.
sSindirim enzim yetersizliklerinde Tip 3 ağız kokusu bulunur. Birey basit (mide yanması, hazımsızlık, gaz) şikayetler ile hastalığa alışmış olabilir.
sAsidoz, alkaloz sebebi olabilecek, kan gazlarını ve kan biyokimyasını değiştirebilecek bütün metabolik hastalıklarda (şeker, gut, nefropatiler dahil) Tip 4 ağız kokusu bulunur.
s Sürekli olarak ayni besin maddesini her gün yiyenlerde Tip 3 ağız kokusu bulunabilir. Böyle hastalar ancak anamnez ile belirlenebilir
s Hamilelerde Tip 4 ağız kokusu bulunur.
s Sürekli ilaç kullananlarda Tip 4 ağız kokusu bulunabilir
s Oruçlu olan bireylerde Tip 4 ağız kokusu bulunur
s Akciğer infeksiyonlarında Tip 4 ağız kokusu bulunur
Ağız Kokusunu Önlemenin Yolları:
Ağız kokusu toplumda çok büyük bir sorundur. Tahmin edilenden daha yaygındır ve sosyal ortamlarda sizi ve diğer insanları çok rahatsız eder. Bazı önlemlerle kötü ağız kokunuzu önleyebilirsiniz.
Dilinizin pis bir halıya dönmesine izin vermeyin
Ağız bakımı doğru ve tam yapılmadığı sürece kötü ağız kokusu kaçınılmazdır. Ağız kokusunun nedeni genellikle ağız içindeki çürümüş yemek parçaları ve mikroplar (bakteriler) dır. Bu nedenle dişlerin fırçalanması sırasında nazikçe dilimizi de fırçalamalıyız. Yemek parçaları ve bakteriler dişlerimiz ve diş etlerimizden çok dilimizin üzerindeki tat tomurcuklarının etrafında bulunur. Bu tomurcuklar sayesinde dilimiz gerçekte tam bir kalın tüylü halı gibidir. İşte bu tüylerin arası tıpkı halının ilmiklerinin arası gibi yemek parçacıklarının ve bakterilerin yerleşmesi için çok uygundur. Bu nedenle ağız sağlığı mutlaka dil temizliğini de içermelidir. Bu temizlik için özel aparatlar gerekmez. Diş fırçanızın kendisi, bir kaşığın kenarı bu iş için yeterlidir. Ağız sıvıları ile yapılan gargara geçici bir önlemdir ve aslında kötü bir alışkanlıktır. Sorunu çözmez sadece ağzınızın bir süre iyi kokmasına yardımcı olur; kullanılmamalıdır.
Sakız çiğneyin
Tükrük ağız kokusu ile savaşmanın en güçlü yoludur. İçinde yemek parçacıklarını yerinden söküp mideye gönderecek güçlü enzimler, güçlü bakteri öldürücü antiboyitikler vardır. Bu nedenle şeker gibi bazı hastalıklarda, pekçok ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkan kuru ağızlar daima kötü kokuludur. Sabahları niçin ağzınızın kötü koktuğunu merak ediyorsanız yanıt buradadır; gece boyunca tükrük salgısı azalır ve ağzınızın içindeki yemek parçacıkları uzun süre burada durur. Bakteriler de onları afiyetle kullanır ve çürütür. Böylece sabahları ağzınız kötü kokabilir. Şekersiz sakız çiğnemek tükrük salgınızı artırarak ağız temizliğinize yardımcı olur. Nane şekerleri ve tatlı sakızlar genellikle işe yaramaz ve durumu daha da kötüleştirir. Ancak xylitol içeren sakızlar da bu konuda size yardımcı olabilir.
Tarçın kullanın
İçeceklerinizde ve uygun yiyeceklerinizde tarçın kullanabilirsiniz. Tarçın ağız içi bakterilerle mücadelede önemli bir silahtır. Eğer varsa tarçınlı şekersiz sakızlar da uygun bir öneri olabilir.
Daha fazla su için
Özellikle yaşla artan vücut kuruması pekçok yönden dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Çok su içmek onlarca diğer yararının yanında dilinizin kurumasını da önleyerek ağız kokusu ile mücadelede önemli bir silah olarak kullanılabilir. Su ağız içindeki bakterilerin minimumda tutulması için direk yardımcıdır. Ayrıca tükrük salgısını artırarak da yardımcı olur.
Dişlerinizi ve dişetlerinizi koruyun
Diş çürükleri, diş eti iltihapları ağız kokusunun önemli nedenlerindendir. Ağız içi herhangi bir enfeksiyon bakteri üremesini artıracağı için daima ağız kokusuna neden olur. Bu nedenle diş hekimizin önerilerini mutlaka dinlemelisiniz.
Asla burnunuz tıkalı uyumayın
Sinüzit gibi hava yolu rahatsızlıkları ve burun tıkanmasına neden olan diğer durumlar geceleri ağızdan nefes almamıza neden olur. Bu durum ağızı ve boğazı kurutarak bakterilerin üremesi için ideal bir ortam oluşturur. Azalan tükrük salgısı durumu daha kötü hale getirir. Bu nedenle kesinlikle burnunuz tıkalı uyumamalısınız.
Basit şeker tüketiminizi azaltın
Beyaz un, beyaz şeker, glukoz/fruktoz şurubu ile tatlandırılmış tüm hazır gıdalar ağız içindeki bakteriler için inanılmaz bir hazinedir. Bu tür şekerleri çok kolay kullanarak hızla çoğalırlar. Basit şekerler (atıştırmalık tüm şekerli gıdalarda olduğu gibi) diş çürüklerine neden olur ve ağız sağlığını büyük bir süratle bozarlar. Bu nedenle basit şeker tüketiminizi azaltmalısınız. Bu da su içmek gibi size onlarca yararın yanında ağız kokunuzun azalmasına da yardım edecektir.
Lokmaları iyi çiğneyin
Bu sayede yiyeceklerle tükrük salgısı iyice karışır ve ağızda yemek parçası kalma olasılığı düşer. Daha çok çiğneme hareketi daha çok bakterinin yerinden koparak mideye gitmesine yardımcı olur.
Diş ipi kullanın
Diş ipi sayesinde fırçanın çıkaramadığı yerledeki bakteri ve yemek artıklarını sökebilirsiniz. Özellikle diş gövdeleri arasındaki dar bölgelerde biriken yemek artıkları hızlı bakteri çoğalmasına neden olabilir.
Sigara içmeyin
Sigara onlarca nedenle kötü ağız kokusuna neden olur. Saymaya gerek yoktur, içmeyiniz.
Bayanlara bir ipucu
Diyet mevsiminin başladığı bu günlerde eğer düşük karbonhidratlı diyet yapıyorsanız bir başka kötü nefes sorunu ile karşılaşabilirsiniz. Düşük karbonhidratlı diyetlerde vücut enerji kaynağı olarak keton cismi denen maddeleri üretir ve kullanır. Ancak bunlardan bir tanesi nefes ile dışarı atılır ve bu madde nefeste kötü kokuya neden olabilir. Hatta siz bu kokuyu ojeleri çıkarmak için kullandığınız asetona benzetebilirsiniz. Böyle bir sorununuz varsa bir parça ekmek size yardımcı olabilir.
ÇOCUK DİŞ HEKİMLİĞİ
Çocuklarda süt dişleri çürüdüğünde çekilebilir mi?
Süt dişlerindeki çürükler tedavi edilmeli mi?
Bebeğimizin diş çıkarmak üzere olduğunu nasıl anlarız?
Bebeklerin diş sağlığı için anne sütü ne kadar önemli?
Bebeğin diş çıkarırken çektiği ağrıyı nasıl azaltabiliriz?
Bebeğin dişi yerinden çıkarsa ne yapmak gerekir?
Bebek diş çıkarırken ne tür sorunlar yaşayabilir?
Bebeklerde diş macunu kullanmaya ne zaman başlanmalı?
Çocuklar, çürüğün er-
ken döneminde görüle-
bilen soğuk sıcak hassa-
siyeti ve hafif ağrı gibi
sinyalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.
Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Süt Dişlerinin Tedavisi
Tedavi edilmeyen süt dişi çürük-
leri, ağrı, kötü koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve çirkin görüntüye yol açar. Bu dönemdeki tedavi edilmeyen diş bozuklukları, ileride diş çarpıklığı, çene gelişiminde bozukluk ve genel sağlık problemlerine(romatizmadan kalp rahatsızlıklarına kadar) sebep olabilecektir.
Dolayısıyla süt dişlerindeki çürükler, "nasıl olsa yerine yenileri gelecek" yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir.Süt dişlerindeki çürükler ; ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir . Ayrıca bu çürükler süt dişlerinin çok erken kaybına neden olabilir.
* Süt dişleri toplam 20 tanedir.
* Süt dişlerinin aralarının açık olması normaldir. Bunun nedeni yerlerine gelecek daimi dişlere yer sağlamaktır.
* Süt dişlerinde de çürük oluşabilir. Bu çürüklerinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
* Süt dişleri iltihaplanmış ise önce kanal tedavisi denenmeli,
mümkün olmazsa diş çekilmelidir.
* Süt dişleri zamanından önce çekilirse, alttan gelen daimi
dişe yer kalmaz ve yerdarlığı oluşur.
Çocuklarda Diş Çürüklerinin Sebebi
Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde
içerirler, bu nedenleçürümeye daha yatkınlardır, daha
kolay ve hızlı çürürler.Çocuklar, çürüğün erken döneminde
görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafifağrı gibi sin-
yalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılama-
yacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok
geç kalınmış olabilir. Çocuklar ağız bakımına yetişkinler
kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve
ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata da emzik
ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi gıdalara batırarak
çocuklara vermeleri veya uyku aralarında şekerli süt,
meyve suyu gibi gıdalara alıştırmalarıdır. Böylece beslenme
düzensizliğinden dolayı dişler çürümeye yatkın hale gelir.
Çürük Oluşumu Engellenebilir mi?
Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç henüz geliştirilemedi. Ancak,
çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır,
bunlardan birisi; "fissür örtücü" dedİğimiz
malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin,
çiğneyici yüzlerinde bulunan "fissür" adı verilen oluklarda başlar.
Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir.
Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır.
Çocuk Dişlerinde Acil Durumlar
Çocuklarda dişlerin zarar gördüğü kazalarda zaman kaybetmeden
müdahalede bulunulmalıdır. Doğru
tanı konması çok önemlidir. Bunun için hekiminiz size, kazanın ne zaman ve nerede olduğunu, darbenin ne taraftan geldiğini, kaza sonrası baygınlık, kusma, hafıza kaybı vb. olup olmadığını soracaktır. Verilen bilgiler doğrultusunda en doğru tedavi uygulanabilecektir.
Çocuklardaki diş yaralanmaları, bazen kalıcı dişin tamamıyla yuvasından ayrılmasına sebep olabilir. Bu durumda çıkan diş ile birlikte acilen dişhekiminize gitmelisiniz. Bu esnada diş, bir bardak sütün içinde, eğer süt mevcut değilse, temiz bir su içinde muhafaza edilmelidir.
Acil Durumlar
Diş Ağrısı:
Ağrıyan dişin çevresini temizleyin. Ilık tuzlu su ile gargara yaptırın ve eğer varsa sıkışmış yiyecek artıklarını diş ipi ile uzaklaştırın. Asla dişin üzerine aspirin ya da benzeri ilaçlar koymayın. Çocuğunuza daha önce de denemiş olduğunuz bir ağrı kesici verin ve en kısa sürede bir diş hekimine götürün.
Isırılmış Dudak, Dil, Dudak Yada Yanak:
Yaralı bölgeye buz koyun. Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın. Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun.
Diş Tümüyle Çıkmışsa:
Dişi bulun. Köküne mümkün olduğunca dokunmadan alın. Diş hekimine gidene kadar dişi saklamak için en ideal ortam süttür. Temiz bir kapta sütün içinde koruyarak en kısa sürede diş hekiminize gidin.
Süt Veya Sürekli Dişlere Travma:
Hiç zaman kaybetmeden diş hekiminiz ile temasa geçin. Travmalardan sonra her kaybedilen saat oluşan hasarı büyütmektedir.
Diş Hekiminize ulaşana Kadar:
Yarayı ılık su ile temizleyin. O bölgeye soğuk kompres uygulayın. Varsa Kırık diş parçalarını saklayın.
Bebeklerde Ağız Bakımı
Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü
ile beslenmeleri ağız çevresindekiyumuşak
doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kulla-
nımı gerekir.Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır. Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına
kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma
gibi alışkanlıklara 2-2,5 yaşına kadar izin verilebilir.
Eğer parmakemme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştı-
rılarak 3-6 yaş arasında bu alışkanlı kmutlaka giderilmelidir.
Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder.
Burundan değil de,sadece ağızdan soluma durumu mevcutsa
(bu durum uykuda daha iyi anlaşılır) muhakkak kulak burun
boğaz uzmanına danışılmalıdır.
Çocuklarda Ağız ve Diş Problemleri
Diş Gıcırdatma :
Nedenleri :Stress, agresif, takıntı veya sıkılgan kişilik yapıları, anne-babası diş gıcırdatan çocuklar bu alışkanlığa daha eğilimlidir.
Belirtileri :Dişlerde aşınma, uyurken çıkartılan gıcırdatma sesleri, yüz kaslarında ağrı, çene ekleminde problemler, baş ağrısı, dişlerde sallanma ve hassasiyet.
Tedavisi :Öncelikle psikolojik açıdan diş gıcırdatmaya yol açan faktörler ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bu başarılamaz, hastaya takıp çıkartılabilien bir gece plağı yapılır.
Parmak Emme :
Nedenleri : Parmak emme küçük yaşlarda sık görülen bir alışkan-
lıktır. Genellikle dört yaşına kadar kendiliğinden ortadan
kalkar. Alışkanlığın sürekli dişlerin çıktığı yaşlarda da sür-
mesi, bu dişlerde ve damakta yapısal bozukluklara yol açar.
Bu bozuklukların nedeni parmağın ön dişlere ve damağa uygula-
dığı başınçtır. Ortaya çıkan bozukluğun derecesi emmenin süre-
sine, sıklığına, şiddetine ve emme sırasında parmağın pozisyo-
nuna bağlıdır.
Tedavisi : Parmak emmeyi önlemenin en etkili yolu parmak
emmeye eğilim gösteren çocuğu emziğe alıştırmaktır. Emziğin
hem verdiği zarar daha azdır, hemde daha kolay bırakılabilir.
Tedavinin zamanlaması çok önemlidir. Çocuğun kendisi bu alış-
kanlıktan kurtulmayı istemedikçe, tedavinin başarıya ulaşması
imkansızdır. Çocuğun çevre baskısına uğramaması ve alay edil-
memesi için okul çağından önce bırakması psikolojik yönden çok
faydalıdır. Çocuk baskı altına alınmadan cesaretlendirilerek,
ödüllendirilerek pozitif yönlendirilmelidir. Eğer her şeye rağmen
6 yaşına kadar alışkanlık kırılamamışsa diş hekimine başvurularak
profesyonel yardım alınması gereklidir. Emzik Bebekler için
emmek rahatlamanın ve güven içinde hissetmenin en doğal
yoludur. Eğer bebek parmak emme eğilimi gösteriyorsa,
derhal emziğe yönlendirilmelidir. Emzik parmak emmeye
göre hem daha az zararlıdır; hem de sonraki yaşlarda daha
kolay bırakılabilir. Emzik günün büyük bir bölümünde değil,
sadece gerekli olduğunda verilmelidir. Yapısal bozukluklara
yol açmamak için, mümkün olduğu doğal meme yapısındaki
emzikler seçilmelidir. Emziklerin yapısının sağlamlığı her
gün kontrol edilmelidir. Emziğin büyüklüğü ağzın yapısına
uygun olmalıdır.
Biberon çürüğü:
Bebeğimin dişleri sürer sürmez çürüdü. Nedeni ne olabilir?
Bebeklerde bazen dişlerin üzerinde sürer sürmez kahverengi lekeler oluştuğu ya da bu dişlerin kırılıp döküldüğü gözlenir. Aslında bu lekeler diş çürükleridir ve dişler de çürük nedeniyle kırılır. Bu kadar erken bir dönemde çürük oluşmasınınnedeni de biberon çürüğü adı verilen çürüklerdir. Bebek beslenmesinde en önemli besin olan anne sütü ya da inek sütü doğal olarak şeker içerir. Gece yatmadan önce yada uyku sırasında bebek anne sütü ya da biberon emerse süt ağızda birikerek mikropların dişleri çürütmesi için elverişli bir ortam oluşturur. Bu nedenle özellikle gece beslenmesi sonrası dişlerin temizliğine özen gösterilmelidir.
Süt dişlerindeki çürükler tedavi edilmeli mi?
Bebeğimizin diş çıkarmak üzere olduğunu nasıl anlarız?
Bebeklerin diş sağlığı için anne sütü ne kadar önemli?
Bebeğin diş çıkarırken çektiği ağrıyı nasıl azaltabiliriz?
Bebeğin dişi yerinden çıkarsa ne yapmak gerekir?
Bebek diş çıkarırken ne tür sorunlar yaşayabilir?
Bebeklerde diş macunu kullanmaya ne zaman başlanmalı?
Çocuklar, çürüğün er-
ken döneminde görüle-
bilen soğuk sıcak hassa-
siyeti ve hafif ağrı gibi
sinyalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.
Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Süt Dişlerinin Tedavisi
Tedavi edilmeyen süt dişi çürük-
leri, ağrı, kötü koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve çirkin görüntüye yol açar. Bu dönemdeki tedavi edilmeyen diş bozuklukları, ileride diş çarpıklığı, çene gelişiminde bozukluk ve genel sağlık problemlerine(romatizmadan kalp rahatsızlıklarına kadar) sebep olabilecektir.
Dolayısıyla süt dişlerindeki çürükler, "nasıl olsa yerine yenileri gelecek" yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir.Süt dişlerindeki çürükler ; ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir . Ayrıca bu çürükler süt dişlerinin çok erken kaybına neden olabilir.
* Süt dişleri toplam 20 tanedir.
* Süt dişlerinin aralarının açık olması normaldir. Bunun nedeni yerlerine gelecek daimi dişlere yer sağlamaktır.
* Süt dişlerinde de çürük oluşabilir. Bu çürüklerinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
* Süt dişleri iltihaplanmış ise önce kanal tedavisi denenmeli,
mümkün olmazsa diş çekilmelidir.
* Süt dişleri zamanından önce çekilirse, alttan gelen daimi
dişe yer kalmaz ve yerdarlığı oluşur.
Çocuklarda Diş Çürüklerinin Sebebi
Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde
içerirler, bu nedenleçürümeye daha yatkınlardır, daha
kolay ve hızlı çürürler.Çocuklar, çürüğün erken döneminde
görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafifağrı gibi sin-
yalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılama-
yacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok
geç kalınmış olabilir. Çocuklar ağız bakımına yetişkinler
kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve
ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata da emzik
ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi gıdalara batırarak
çocuklara vermeleri veya uyku aralarında şekerli süt,
meyve suyu gibi gıdalara alıştırmalarıdır. Böylece beslenme
düzensizliğinden dolayı dişler çürümeye yatkın hale gelir.
Çürük Oluşumu Engellenebilir mi?
Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç henüz geliştirilemedi. Ancak,
çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır,
bunlardan birisi; "fissür örtücü" dedİğimiz
malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin,
çiğneyici yüzlerinde bulunan "fissür" adı verilen oluklarda başlar.
Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir.
Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır.
Çocuk Dişlerinde Acil Durumlar
Çocuklarda dişlerin zarar gördüğü kazalarda zaman kaybetmeden
müdahalede bulunulmalıdır. Doğru
tanı konması çok önemlidir. Bunun için hekiminiz size, kazanın ne zaman ve nerede olduğunu, darbenin ne taraftan geldiğini, kaza sonrası baygınlık, kusma, hafıza kaybı vb. olup olmadığını soracaktır. Verilen bilgiler doğrultusunda en doğru tedavi uygulanabilecektir.
Çocuklardaki diş yaralanmaları, bazen kalıcı dişin tamamıyla yuvasından ayrılmasına sebep olabilir. Bu durumda çıkan diş ile birlikte acilen dişhekiminize gitmelisiniz. Bu esnada diş, bir bardak sütün içinde, eğer süt mevcut değilse, temiz bir su içinde muhafaza edilmelidir.
Acil Durumlar
Diş Ağrısı:
Ağrıyan dişin çevresini temizleyin. Ilık tuzlu su ile gargara yaptırın ve eğer varsa sıkışmış yiyecek artıklarını diş ipi ile uzaklaştırın. Asla dişin üzerine aspirin ya da benzeri ilaçlar koymayın. Çocuğunuza daha önce de denemiş olduğunuz bir ağrı kesici verin ve en kısa sürede bir diş hekimine götürün.
Isırılmış Dudak, Dil, Dudak Yada Yanak:
Yaralı bölgeye buz koyun. Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın. Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun.
Diş Tümüyle Çıkmışsa:
Dişi bulun. Köküne mümkün olduğunca dokunmadan alın. Diş hekimine gidene kadar dişi saklamak için en ideal ortam süttür. Temiz bir kapta sütün içinde koruyarak en kısa sürede diş hekiminize gidin.
Süt Veya Sürekli Dişlere Travma:
Hiç zaman kaybetmeden diş hekiminiz ile temasa geçin. Travmalardan sonra her kaybedilen saat oluşan hasarı büyütmektedir.
Diş Hekiminize ulaşana Kadar:
Yarayı ılık su ile temizleyin. O bölgeye soğuk kompres uygulayın. Varsa Kırık diş parçalarını saklayın.
Bebeklerde Ağız Bakımı
Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü
ile beslenmeleri ağız çevresindekiyumuşak
doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kulla-
nımı gerekir.Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır. Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına
kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma
gibi alışkanlıklara 2-2,5 yaşına kadar izin verilebilir.
Eğer parmakemme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştı-
rılarak 3-6 yaş arasında bu alışkanlı kmutlaka giderilmelidir.
Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder.
Burundan değil de,sadece ağızdan soluma durumu mevcutsa
(bu durum uykuda daha iyi anlaşılır) muhakkak kulak burun
boğaz uzmanına danışılmalıdır.
Çocuklarda Ağız ve Diş Problemleri
Diş Gıcırdatma :
Nedenleri :Stress, agresif, takıntı veya sıkılgan kişilik yapıları, anne-babası diş gıcırdatan çocuklar bu alışkanlığa daha eğilimlidir.
Belirtileri :Dişlerde aşınma, uyurken çıkartılan gıcırdatma sesleri, yüz kaslarında ağrı, çene ekleminde problemler, baş ağrısı, dişlerde sallanma ve hassasiyet.
Tedavisi :Öncelikle psikolojik açıdan diş gıcırdatmaya yol açan faktörler ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bu başarılamaz, hastaya takıp çıkartılabilien bir gece plağı yapılır.
Parmak Emme :
Nedenleri : Parmak emme küçük yaşlarda sık görülen bir alışkan-
lıktır. Genellikle dört yaşına kadar kendiliğinden ortadan
kalkar. Alışkanlığın sürekli dişlerin çıktığı yaşlarda da sür-
mesi, bu dişlerde ve damakta yapısal bozukluklara yol açar.
Bu bozuklukların nedeni parmağın ön dişlere ve damağa uygula-
dığı başınçtır. Ortaya çıkan bozukluğun derecesi emmenin süre-
sine, sıklığına, şiddetine ve emme sırasında parmağın pozisyo-
nuna bağlıdır.
Tedavisi : Parmak emmeyi önlemenin en etkili yolu parmak
emmeye eğilim gösteren çocuğu emziğe alıştırmaktır. Emziğin
hem verdiği zarar daha azdır, hemde daha kolay bırakılabilir.
Tedavinin zamanlaması çok önemlidir. Çocuğun kendisi bu alış-
kanlıktan kurtulmayı istemedikçe, tedavinin başarıya ulaşması
imkansızdır. Çocuğun çevre baskısına uğramaması ve alay edil-
memesi için okul çağından önce bırakması psikolojik yönden çok
faydalıdır. Çocuk baskı altına alınmadan cesaretlendirilerek,
ödüllendirilerek pozitif yönlendirilmelidir. Eğer her şeye rağmen
6 yaşına kadar alışkanlık kırılamamışsa diş hekimine başvurularak
profesyonel yardım alınması gereklidir. Emzik Bebekler için
emmek rahatlamanın ve güven içinde hissetmenin en doğal
yoludur. Eğer bebek parmak emme eğilimi gösteriyorsa,
derhal emziğe yönlendirilmelidir. Emzik parmak emmeye
göre hem daha az zararlıdır; hem de sonraki yaşlarda daha
kolay bırakılabilir. Emzik günün büyük bir bölümünde değil,
sadece gerekli olduğunda verilmelidir. Yapısal bozukluklara
yol açmamak için, mümkün olduğu doğal meme yapısındaki
emzikler seçilmelidir. Emziklerin yapısının sağlamlığı her
gün kontrol edilmelidir. Emziğin büyüklüğü ağzın yapısına
uygun olmalıdır.
Biberon çürüğü:
Bebeğimin dişleri sürer sürmez çürüdü. Nedeni ne olabilir?
Bebeklerde bazen dişlerin üzerinde sürer sürmez kahverengi lekeler oluştuğu ya da bu dişlerin kırılıp döküldüğü gözlenir. Aslında bu lekeler diş çürükleridir ve dişler de çürük nedeniyle kırılır. Bu kadar erken bir dönemde çürük oluşmasınınnedeni de biberon çürüğü adı verilen çürüklerdir. Bebek beslenmesinde en önemli besin olan anne sütü ya da inek sütü doğal olarak şeker içerir. Gece yatmadan önce yada uyku sırasında bebek anne sütü ya da biberon emerse süt ağızda birikerek mikropların dişleri çürütmesi için elverişli bir ortam oluşturur. Bu nedenle özellikle gece beslenmesi sonrası dişlerin temizliğine özen gösterilmelidir.
DİŞLER
Dişlerin Görevlerine Göre Farklı Yapıları Vardır;
1- Kesici Dişler
Alt ve üst çenedeki ön dişler “Kesici Diş” olarak adlandırılır. Üst çenede genişliği 9-10 mm. olanlar orta kesici; 6-7 mm. olanlar ise üst yan kesicilerdir. Alt orta ve yan kesicilerin genişlikleri ise 6-7 mm. arasındadır.
2- Kaninler (Köpek Dişleri)
“Köpek dişi” ve “göz dişi” adı da verilen kaninler kesici dişlerden sonra gelir, alt ve üst çenede sağlı-sollu birerden dört (4)tanedir. Uçları sivri olup koparmaya yararlar.
3- Azı Dişleri
Kaninlerin arkasında, azı dişleri yer alır. Yapı olarak birbirinden farklı olan azı dişleri, her bir yarım çenede, iki küçük azı, üç de büyük azı olmak üzere beşer tane ve bir çenede toplam on (10) tanedir.
Bütün küçük azıların çiğneme ve kenetlenmeye yarayan ikişer tümsekçikleri vardır. Üst çenedeki büyük azıların dörder tümsekçiği; alt çenedeki büyük azıların beşer tümsekçiği vardır. Bu tümsekçiklere “tüberkül” adı verilmektedir.
4- Akıl Dişleri - Üçüncü Büyük Azılar = Yirmi yaş Dişleri
Akıl dişleri ayrı bölümde incelenmiştir (yirmi yaş dişleri). Burada, sadece şekillerinin ve kök sayılarının çok değişik olduğunu belirtmekle yetiniyoruz.
SÜT DİŞİ NEDİR?
Çocuk doğduktan sonra 6.aydan itibaren çıkmaya başlayıp 30-36. aylarda çıkması tamamlanan dişlere süt dişi veya bebeklik dişleri denir.
SÜT DİŞLERİ KAÇ TANEDİR?
Süt dişlerinin çıkması tamamlanmış bir çocukta alt çenede 10, üst çenede 10 olmak üzere toplam 20 tanedir.
İLK SÜT DİŞİ NE ZAMAN ÇIKAR?
Çocuk doğduktan sonra 6.ayda alt çenede iki ön (keser diş) diş çıkar. Bu dişlerin 9. aya kadar süresinin uzaması da normaldir.
DİĞER SÜT DİŞLERİNİN ÇIKMA ZAMANI NEDİR?
6.ay ile 15. aylar arası alt ve üst çenedeki diğer süt ön dişler çıkmasını tamamlar ve böylece çocukta 15. ayda ağızda 8 tane süt dişi bulunur. 15-24 aylar arası yan dişler (azılar) çıkmaya başlar. 30. ay sonunda tüm süt dişlerin çıkması tamamlanmış olur.
SÜT DİŞLERİ NE ZAMAN DEĞİŞİR?
7 yaşında alt çenede bulunan ön dişlerden başlayarak 8 yaşın sonuna kadar, 9 yaşından başlıyarak 12 yaşına kadar da diğer süt dişleri değişerek yerlerini daimi dişlere (kalıcı dişler) terkederler.
SÜT DİŞLERİNİN ÇIKMASINDA BEBEKLERİN YAŞADIKLARI SORUNLAR
Dişlerin diş etlerini yararak çıkması çoğu bebek için kolaylıkla geçiştirilen bir dönemdir. Başlıca semptomlar tükrük salgısının artması ve yiyecekleri çiğneyebilmek isteğidir. Bazı bebeklerde de bu dönem huzursuzluk, acıyla doludur. İştah kaybolur, dişetlerini kaşıma isteği vardır. Eğer bebeğiniz izin verirse diş etlerine bir parça buz ile masaj yapın. Ya da soğuk diş çıkarma halkası bu konuda size yardımcı olacaktır.
SÜT DİŞLERİNDE ÇÜRÜKLER TEDAVİ EDİLMELİ Mİ?
Kesinlikle tedavi edilmelidir. Süt dişleri ilerde yerini bırakacakları kalıcı (daimi) dişlere rehberlik ederler. Değişme yaşı gelmiş olan dişler ile tedavi edilemiyecek kadar çürük ve iltahaplı dişler çekilebilinir. Ancak yeni gelecek kalıcı dişin çıkmasına daha zaman var ise çekilen dişin boşluğunun kapanmaması için mutlaka YER TUTUCU yapılmalıdır. Süt dişleri sürekli dişlerin kireçlenmelerine imkan sağlar. Çenenin gelişimini etkiler. Çürük bir süt dişi enfeksiyon kaynağıdır. Öte yandan diğer dişlerin de çürüklerine yol açar.
KALICI DİŞ NEDİR?
5-6 yaşından itibaren 1. Büyük Azı dişi ile başlayıp 20 yaşına kadar çıkan ve ömür boyu ağızda kalacak dişlere kalıcı diş demekteyiz.
İLK KALICI DİŞ NE ZAMAN ÇIKAR?
5-6 yaşında süt dişlerinin en gerisinden çıkan 1. BÜYÜK AZI dişidir. Bu diş tüm süt dişleri ağızda iken çıkan bir dişdir. Genellikle ebeveynler tarafından süt dişi sanılır.
DİĞER KALICI DİŞLER NE ZAMAN ÇIKAR?
Ön kesici kalıcı dişler 7 yaşında alt çeneden süt dişlerinin düşmesiyle çıkmaya başlar. 8 yaşının sonunda düşen üst ön süt dişlerinin yerine kalıcı ön kesici dişler yerini alır. 8-9 yaşında çocuğun üst ve alt çenesinde 8 tane kalıcı ön keser dişler çıkmasını tamamlar. 9-10 yaşında süt yan dişlerin düşmesiyle kalıcı 1. Küçük Azılar yerlerini alır. 10-11 yaşlarındada 2. Küçük Azılar, 2. Büyük Azılarda 12 yaşlarında çıkar. Bu nedenle bu dişe 12 yaş dişi de denir. 12 yaşında kanin yani
halk arasında köpek dişi dediğimiz diş çenedeki yerini alır. Normal koşullarda 17-25 yaş arasında (20 yaş dişi, akıl dişi) gibi isimler verilen 3. Büyük Azı dişi çıkar.
KALICI DİŞLER KAÇ TANEDİR?
Tüm dişler tamamlandığında erişkin bir insanda alt çenede 16 üst çenede 16 diş olmak üzere toplam 32 diş bulunur.
1. BÜYÜK AZI NEDEN ÖNEMLİDİR?
Bu dişin nazik bir fidan kıymetli bir inci gibi ağızda tutulması gerekir. Sürekli dişler içinde 6 yaşında ilk çıkan ve 12 yaşına kadar yemeklerin çiğnenmesini temin edecek ve hayat boyu ağızda kacak olan bu dişdir. Bu dişin vaktinden önce kaybedilmesinin en büyük nedeni onun süt dişi gibi düşünülmesindendir. Bu dişe gelen en büyük tehlike süt dişlerini ihmal etmekten gelir. "SÜT DİŞİ NASIL OLSA DEĞİŞECEK" zihniyetiyle yola çıkıldığında gelecekteki pek çok problemin kaynağı olmaktadır.
DİŞ AĞRISI VE ÇÖZÜMLERİ
Diş Çürümesi
Sebebi fazla şekerli yiyecekler,şeker muhtevi ilaçlar, florüre yeterli maruz olmamak,yetersiz ağız ve diş temizliği ve plaktır (dişin üstünü kaplayan bakteri tabakası).
Ne Yapılabilir?
Daha az şekerli beslenme düzeni, günlük baştan başa fırçalama, günlük diş ipi kullanma, musluk suyu içmek ve yumuşak veya elektirikli diş fırçası ile florürlü diş macunu kullanmakla önlenebilir.
Diş Ağrısı ve Nedenleri
Şiddetli ağrının nedeni ; ileri derecede çürümüş bir dişin iltihaplanmaya başlamasıdır . Yeni oluşan iltihabın , dişin sinirini öldürmeye başlaması ve dişin dışına doğru yayılmaya çalışması dokularda basınç ve dolayısıyla ağrı oluşturur. Bu durum diş hekimliğindeki en şiddetli ağrıdır.
Şiddetli ağrının özellikle gece oluşmasının nedeni ; gece saatlerinde hormonal değişiklikler nedeniyle damarlarımızın genişlemesidir. bunun bir sonucu olarak dokulara daha çok sıvı gider. dolayısıyla dişin içine giren damarlardan daha çok sıvı gelir. Fakat iltihap nedeniyle bozulan diş içerisindeki damarlardan sıvı yeterince çıkamaz ve bu durum içerideki sıvı miktarını arttırır. diş içerisindeki bu dolaşım bozukluğu basınca sebep olur ve diş içerisindeki sinirler üzerinde etkili oluşturarak ağrı oluşturur.
Ağrı kesiciler ; bu durumda kısa bir süre etki gösterdikten sonra yetersiz kalır. çok sayıda ağrı kesici alınması , ağrı için bir çözüm olamamaktadır ( sadece mideye zarar vermektedir) . dişin üzerine bir takım malzemelerin direkt olarak uygulanması gereksiz hatta zararlı bir davranıştır.
Çözüm ; bu durumdaki bir hastanın dişe müdahale edilmesinden başka bir seçeneği olmadığından en kısa zamanda bir diş hekimine gitmektir . diş hekimi tarafından anestezi yapılarak diş perfore edilir ( delinir ). böylece diş içerisinde oluşan iltihabi basınç azaltılır . daha sonra ise dişin sinirinin alınarak kanal tedavisi yapılması gerekir.”
Diş Ağrısı Nasıl Geçer
Ağrıyan diş üzeri ve çevresinde bulunan yemek birikintileri, diş fırçası yada diş ipi kullanılarak temizlenmelidir. ve yarım su bardağına yarım çay kaşığı tuz ilave edilerek elde edilen tuzlu suyla ağız iyice çalkalanmalıdır.
Kesinlikle ağrıyan diş üzerine aspirin, vermidon, vb. ya da herhangi bir ağrı kesici ilaç uygulanmamalıdır. Kimyasal yapılarıyla bu gibi ilaçlar diş etinde ve çevre yumuşak dokularda tahrişlere neden olabilmektedir. Bu nednele diş ağrısının yanında ikinci bir ağrının oluşmasına neden olabilir.
Eğer iltihap nedeni ile yüzde şişlik oluşmuşsa o bölgeye soğuk buz ile kompres yapılmalıdır.
Diş üzerinde çürük nedeniyle oyuk oluşmuş ise buraya çok az karanfil yağı (eugenol) emdirilmiş pamuk koyulabilir. Eugenol ağrının azalmasını sağlayacaktır. Ancak, bu işlemi yaparken eugenol fazla kullanılarak diş etine sızmasına neden olunmamalıdır. Çünkü karanfil yağı da yumuşak dokuları tahrip edici özelliğe sahiptir.
Bir an önce dişhekimine başvurulmalıdır. (Diş hekimine gitmeden önce bir ağrı kesici ilaç alınabilir.)
Diş Eti Hastalığı
Sebebi plak, kalıtım, stress, bazı ilaçlar (örneğin antidepresan, kalp, vs) diş sıkmak/sürtmek, yetersiz gıda almak, şeker hastalığı ve sigara içmektir. Ağız kokusuna, diş etleri kanamasına ve diş sallanmasına sebep olur.
Ne Yapılabilir?
Muntazam aralıkla diş hekimi görmek, günlük baştan başa diş fırçalamayla plağı sökmek, günlük diş ipi kullanmak,
takma dişleri temizlemek, daha az şekerli yiyecek yemek, musluk suyu içmek ve yumuşak bir diş fırçasıyla florürlü diş macunu kullanmak yoluyla önlenilebilir.
Ağız Ülserleri
Sebebi iyi oturmayan takma dişler, stres, bozuk sağlık ve bölgeye olan zarardır. Sürekli enflamasyon yoluyla tanınabilir.
Ne Yapılabilir?
Sebebi iyi oturmayan takma dişler, stres, bozuk sağlık ve bölgeye olan zarardır. Sürekli enflamasyon yoluyla Ağız hijyenini sürdürmek, sağlıklı bir beslenme düzeni takip etmek, yeterli vitaminler B, C ve Zinc (çinko) alınımı ve stres azaltılması. Ağızda 14 günden fazla süren herhangi bir ülserin diş hekimi tarafından muayene edilmesi gerekir muhtemelen, zararlı bir ura dönebilir.
Ağız Kokusu (halitosis)
Sebebi diş eti hastalığı, diş çürüklüğü, ağız kuruması, mideyle ilgili problemler, iyi temizlenmemiş dişler, dilin üzerinde aşırı bakteri faaliyeti, sinüzit veya bazı başka hastalıklar (Bronşit vs).
Ne Yapılabilir?
Ağız ve diş hijyenini sürdürmek, dili temizlemek, (özellikle dilin arkasını), bol miktarda akıcı madde içmek, sütten yapılan maddeler kullandıktan sonra ağızı yıkamak, şekersiz çiklet çiğnemek ve taze meyva ve sebze yemek.
Diş Aşınması
Sebebi uzun müddet asitli yiyecek ve içecek kullanmak, şekerli içecekler ve ilaçlar ve tekrarlı kusma ve mide reflüsüdür. Dişler hassas ve ağrılı olur, ufak ufak parçalanmakla boyları kısa ve sarı benekli görülürler.
Ne Yapılabilir?
Şekerli ve asitli içecekler için kamış kullanmak, meyvaları küçük parçalara kesmek, şekersiz ilaçlar kullanmak,
şekerli yiyecekleri sade günde bir sefere kısıtlamak, yemek arası musluk suyu içmek,şekersiz çiklet çiğnemek,
yemek arası süt ürünleri atıştırmak, florürlü diş macunuyla yumuşakca dişleri fırçalamak, ve muntazam aralıkla diş hekimi ziyareti.
Ağız Kuruluğu
Sebebi bazı ilaçların yan tesiri, radyasyon tedavisi, kemoterapi (kanser tedavisi), sigara içmek, sinir zararı, ve şeker hastalığı gibi hastalıklardır. Konuşmakta ve yutmakta zorluk, kesintili uyku, boğaz/ağız ağrısı ve ağız kokmasıyla sonuçlanır.
Ne Yapılabilir?
Kullanılan ilaçları gözden geçirmekle, kuru ağız ilaçları kullanmakla (mesela biotene), şeker hastalığını kontrol altına
almakla, daha fazla su içmek ve kafein ve sigara içmeyi azaltmakla önlenebilir.
Sebebi fazla şekerli yiyecekler,şeker muhtevi ilaçlar, florüre yeterli maruz olmamak,yetersiz ağız ve diş temizliği ve plaktır (dişin üstünü kaplayan bakteri tabakası).
Ne Yapılabilir?
Daha az şekerli beslenme düzeni, günlük baştan başa fırçalama, günlük diş ipi kullanma, musluk suyu içmek ve yumuşak veya elektirikli diş fırçası ile florürlü diş macunu kullanmakla önlenebilir.
Diş Ağrısı ve Nedenleri
Şiddetli ağrının nedeni ; ileri derecede çürümüş bir dişin iltihaplanmaya başlamasıdır . Yeni oluşan iltihabın , dişin sinirini öldürmeye başlaması ve dişin dışına doğru yayılmaya çalışması dokularda basınç ve dolayısıyla ağrı oluşturur. Bu durum diş hekimliğindeki en şiddetli ağrıdır.
Şiddetli ağrının özellikle gece oluşmasının nedeni ; gece saatlerinde hormonal değişiklikler nedeniyle damarlarımızın genişlemesidir. bunun bir sonucu olarak dokulara daha çok sıvı gider. dolayısıyla dişin içine giren damarlardan daha çok sıvı gelir. Fakat iltihap nedeniyle bozulan diş içerisindeki damarlardan sıvı yeterince çıkamaz ve bu durum içerideki sıvı miktarını arttırır. diş içerisindeki bu dolaşım bozukluğu basınca sebep olur ve diş içerisindeki sinirler üzerinde etkili oluşturarak ağrı oluşturur.
Ağrı kesiciler ; bu durumda kısa bir süre etki gösterdikten sonra yetersiz kalır. çok sayıda ağrı kesici alınması , ağrı için bir çözüm olamamaktadır ( sadece mideye zarar vermektedir) . dişin üzerine bir takım malzemelerin direkt olarak uygulanması gereksiz hatta zararlı bir davranıştır.
Çözüm ; bu durumdaki bir hastanın dişe müdahale edilmesinden başka bir seçeneği olmadığından en kısa zamanda bir diş hekimine gitmektir . diş hekimi tarafından anestezi yapılarak diş perfore edilir ( delinir ). böylece diş içerisinde oluşan iltihabi basınç azaltılır . daha sonra ise dişin sinirinin alınarak kanal tedavisi yapılması gerekir.”
Diş Ağrısı Nasıl Geçer
Ağrıyan diş üzeri ve çevresinde bulunan yemek birikintileri, diş fırçası yada diş ipi kullanılarak temizlenmelidir. ve yarım su bardağına yarım çay kaşığı tuz ilave edilerek elde edilen tuzlu suyla ağız iyice çalkalanmalıdır.
Kesinlikle ağrıyan diş üzerine aspirin, vermidon, vb. ya da herhangi bir ağrı kesici ilaç uygulanmamalıdır. Kimyasal yapılarıyla bu gibi ilaçlar diş etinde ve çevre yumuşak dokularda tahrişlere neden olabilmektedir. Bu nednele diş ağrısının yanında ikinci bir ağrının oluşmasına neden olabilir.
Eğer iltihap nedeni ile yüzde şişlik oluşmuşsa o bölgeye soğuk buz ile kompres yapılmalıdır.
Diş üzerinde çürük nedeniyle oyuk oluşmuş ise buraya çok az karanfil yağı (eugenol) emdirilmiş pamuk koyulabilir. Eugenol ağrının azalmasını sağlayacaktır. Ancak, bu işlemi yaparken eugenol fazla kullanılarak diş etine sızmasına neden olunmamalıdır. Çünkü karanfil yağı da yumuşak dokuları tahrip edici özelliğe sahiptir.
Bir an önce dişhekimine başvurulmalıdır. (Diş hekimine gitmeden önce bir ağrı kesici ilaç alınabilir.)
Diş Eti Hastalığı
Sebebi plak, kalıtım, stress, bazı ilaçlar (örneğin antidepresan, kalp, vs) diş sıkmak/sürtmek, yetersiz gıda almak, şeker hastalığı ve sigara içmektir. Ağız kokusuna, diş etleri kanamasına ve diş sallanmasına sebep olur.
Ne Yapılabilir?
Muntazam aralıkla diş hekimi görmek, günlük baştan başa diş fırçalamayla plağı sökmek, günlük diş ipi kullanmak,
takma dişleri temizlemek, daha az şekerli yiyecek yemek, musluk suyu içmek ve yumuşak bir diş fırçasıyla florürlü diş macunu kullanmak yoluyla önlenilebilir.
Ağız Ülserleri
Sebebi iyi oturmayan takma dişler, stres, bozuk sağlık ve bölgeye olan zarardır. Sürekli enflamasyon yoluyla tanınabilir.
Ne Yapılabilir?
Sebebi iyi oturmayan takma dişler, stres, bozuk sağlık ve bölgeye olan zarardır. Sürekli enflamasyon yoluyla Ağız hijyenini sürdürmek, sağlıklı bir beslenme düzeni takip etmek, yeterli vitaminler B, C ve Zinc (çinko) alınımı ve stres azaltılması. Ağızda 14 günden fazla süren herhangi bir ülserin diş hekimi tarafından muayene edilmesi gerekir muhtemelen, zararlı bir ura dönebilir.
Ağız Kokusu (halitosis)
Sebebi diş eti hastalığı, diş çürüklüğü, ağız kuruması, mideyle ilgili problemler, iyi temizlenmemiş dişler, dilin üzerinde aşırı bakteri faaliyeti, sinüzit veya bazı başka hastalıklar (Bronşit vs).
Ne Yapılabilir?
Ağız ve diş hijyenini sürdürmek, dili temizlemek, (özellikle dilin arkasını), bol miktarda akıcı madde içmek, sütten yapılan maddeler kullandıktan sonra ağızı yıkamak, şekersiz çiklet çiğnemek ve taze meyva ve sebze yemek.
Diş Aşınması
Sebebi uzun müddet asitli yiyecek ve içecek kullanmak, şekerli içecekler ve ilaçlar ve tekrarlı kusma ve mide reflüsüdür. Dişler hassas ve ağrılı olur, ufak ufak parçalanmakla boyları kısa ve sarı benekli görülürler.
Ne Yapılabilir?
Şekerli ve asitli içecekler için kamış kullanmak, meyvaları küçük parçalara kesmek, şekersiz ilaçlar kullanmak,
şekerli yiyecekleri sade günde bir sefere kısıtlamak, yemek arası musluk suyu içmek,şekersiz çiklet çiğnemek,
yemek arası süt ürünleri atıştırmak, florürlü diş macunuyla yumuşakca dişleri fırçalamak, ve muntazam aralıkla diş hekimi ziyareti.
Ağız Kuruluğu
Sebebi bazı ilaçların yan tesiri, radyasyon tedavisi, kemoterapi (kanser tedavisi), sigara içmek, sinir zararı, ve şeker hastalığı gibi hastalıklardır. Konuşmakta ve yutmakta zorluk, kesintili uyku, boğaz/ağız ağrısı ve ağız kokmasıyla sonuçlanır.
Ne Yapılabilir?
Kullanılan ilaçları gözden geçirmekle, kuru ağız ilaçları kullanmakla (mesela biotene), şeker hastalığını kontrol altına
almakla, daha fazla su içmek ve kafein ve sigara içmeyi azaltmakla önlenebilir.
DİŞ ÇÜRÜMESİ
Dişlerimizin Çürüdüğünü Nasıl Anlarız?
Dişlerde, soğuk ve şekerli besinlere duyarlılığın olması, diş çürüğüne işaret eder. Dişlerde gri-kahverengimsi lekelerin görülmesi de dişin çürüdüğünü gösterebilir.
.....................................................................................................
Diş çürüklerinin oluşmasında üç temel etmen bulunmaktadır: Duyarlı bir diş yüzeyi, mikroorganizmalar için elverişli yiyecek artıkları, bunların parçalanmasına ve asit oluşumuna yol açacak mikroorganizmaların varlığı. Besinler içinde diş çürümesine en çok neden olanlar karbonhidratlar, yani kabaca, şekerli gıdalardır.
Dişler düzenli olarak fırçalanır ve bakımlarına özen gösterilirse, mikroplar onlara zarar veremezler. Diş çürüğü, dişte oyuklar yaparak dişin yapısını bozan ve kendi kendine iyileşmeyen bir hastalıktır.
Dişler iyi temizlenmeyecek olursa, üzerinde besin artıkları ve mikroplar birikir. Ağız içerisindeki bakteriler yiyecek artıklarındaki şekerli maddeleri kullanarak onu saydam, yapışkan bir madde haline getirir ve dişler üzerine yapışmasını sağlar. Bu birikintilere plak denir. Bu plaklar bakterilerin diş üzerinde tutunmalarını da kolaylaştırırlar. Besinlerin tatlandırılması için kullanılan şekerli maddelerin içinde bulunan asit, dişlere zarar verebilir, ancak bakterilerin kendileri de asit oluşturabilmektedir. Asit diş minesinin erimesine neden olur. Böylece oluşan erime bölgelerinden giren mikroplar kolayca alttaki yumuşak dokuya ulaşabilirler.
Asitler dişin koruyucu tabakası olan diş minesi üzerinde küçük delikçikler oluşturur. Bu delikler giderek genişler ve küçük oyuklar haline gelir. Diş minesinin erimesinden sonra çürük hızla ilerler, alttaki tabakada geniş ve derin bir oyuk meydana getirir. Diş çürüğü diş özüne doğru ilerledikçe dişler ağrımaya başlar. Çürük daha da ilerlerse diş özü bölgesinde ve çene kemiği içerisinde cerahat oluşmaya ve birikmeye başlar. Buna diş apsesi denir. Eğer diş hekimi tarafından daha başlangıcında tedavi edilmeyecek olursa çürük diş için daha zor, karmaşık ve pahalı tedaviler gerekebilir. Diş plağı, diş etlerinin önemli hastalık nedenlerinden biridir. Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanarak yemek artıklarının çıkarılması dişlerin çürümesini, diş eti hastalıklarının oluşumunu ve ilerlemesini önler.
Dişlerin ağrımaması sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Diş ağrısının olması için diş çürüğünün çok ilerlemiş olması gerekir. Diş çürüklerinin tedavi edilebilir dönemde belirlenmesi için ağrı oluşmasını beklemeden senede en az iki kez diş hekimine giderek dişlerin muayene ettirilmesi gerekir. Diş hekimleri gerektiğinde dişlerin filmini çekerek gözle görünmeyen diş oyuklarını da belirleyebilirler.
Diş çürüklerinin erken dönemde tanınması dişlerin kaybedilmesini engelleyebilir veya en azından geciktirebilir. Bu hem sağlık açısından, hem de sosyal ve ekonomik açıdan önemli katkılar sağlar. Ağza takma diş takılmasına olan ihtiyacı azaltır. Hiçbir şey kendi doğal dişlerimizin yerini tutamaz. Kalıcı dişlerin erken dökülmesi beslenme sorunlarına neden olur. Doğal dişlerin uzun süre dayanmasında ağız ve diş bakımının önemi çok büyüktür.
Diş sağlığı açısından sularla aldığımız flor da çok önemlidir. Sularında flor eksikliği olan yerleşim yerlerinde diş çürüklerinin oranı çok artar. Bu nedenle florla ilgili olarak sağlık kuruluşlarının önerilerine uyulmalıdır.
Dişlerde, soğuk ve şekerli besinlere duyarlılığın olması, diş çürüğüne işaret eder. Dişlerde gri-kahverengimsi lekelerin görülmesi de dişin çürüdüğünü gösterebilir.
.....................................................................................................
Diş çürüklerinin oluşmasında üç temel etmen bulunmaktadır: Duyarlı bir diş yüzeyi, mikroorganizmalar için elverişli yiyecek artıkları, bunların parçalanmasına ve asit oluşumuna yol açacak mikroorganizmaların varlığı. Besinler içinde diş çürümesine en çok neden olanlar karbonhidratlar, yani kabaca, şekerli gıdalardır.
Dişler düzenli olarak fırçalanır ve bakımlarına özen gösterilirse, mikroplar onlara zarar veremezler. Diş çürüğü, dişte oyuklar yaparak dişin yapısını bozan ve kendi kendine iyileşmeyen bir hastalıktır.
Dişler iyi temizlenmeyecek olursa, üzerinde besin artıkları ve mikroplar birikir. Ağız içerisindeki bakteriler yiyecek artıklarındaki şekerli maddeleri kullanarak onu saydam, yapışkan bir madde haline getirir ve dişler üzerine yapışmasını sağlar. Bu birikintilere plak denir. Bu plaklar bakterilerin diş üzerinde tutunmalarını da kolaylaştırırlar. Besinlerin tatlandırılması için kullanılan şekerli maddelerin içinde bulunan asit, dişlere zarar verebilir, ancak bakterilerin kendileri de asit oluşturabilmektedir. Asit diş minesinin erimesine neden olur. Böylece oluşan erime bölgelerinden giren mikroplar kolayca alttaki yumuşak dokuya ulaşabilirler.
Asitler dişin koruyucu tabakası olan diş minesi üzerinde küçük delikçikler oluşturur. Bu delikler giderek genişler ve küçük oyuklar haline gelir. Diş minesinin erimesinden sonra çürük hızla ilerler, alttaki tabakada geniş ve derin bir oyuk meydana getirir. Diş çürüğü diş özüne doğru ilerledikçe dişler ağrımaya başlar. Çürük daha da ilerlerse diş özü bölgesinde ve çene kemiği içerisinde cerahat oluşmaya ve birikmeye başlar. Buna diş apsesi denir. Eğer diş hekimi tarafından daha başlangıcında tedavi edilmeyecek olursa çürük diş için daha zor, karmaşık ve pahalı tedaviler gerekebilir. Diş plağı, diş etlerinin önemli hastalık nedenlerinden biridir. Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanarak yemek artıklarının çıkarılması dişlerin çürümesini, diş eti hastalıklarının oluşumunu ve ilerlemesini önler.
Dişlerin ağrımaması sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Diş ağrısının olması için diş çürüğünün çok ilerlemiş olması gerekir. Diş çürüklerinin tedavi edilebilir dönemde belirlenmesi için ağrı oluşmasını beklemeden senede en az iki kez diş hekimine giderek dişlerin muayene ettirilmesi gerekir. Diş hekimleri gerektiğinde dişlerin filmini çekerek gözle görünmeyen diş oyuklarını da belirleyebilirler.
Diş çürüklerinin erken dönemde tanınması dişlerin kaybedilmesini engelleyebilir veya en azından geciktirebilir. Bu hem sağlık açısından, hem de sosyal ve ekonomik açıdan önemli katkılar sağlar. Ağza takma diş takılmasına olan ihtiyacı azaltır. Hiçbir şey kendi doğal dişlerimizin yerini tutamaz. Kalıcı dişlerin erken dökülmesi beslenme sorunlarına neden olur. Doğal dişlerin uzun süre dayanmasında ağız ve diş bakımının önemi çok büyüktür.
Diş sağlığı açısından sularla aldığımız flor da çok önemlidir. Sularında flor eksikliği olan yerleşim yerlerinde diş çürüklerinin oranı çok artar. Bu nedenle florla ilgili olarak sağlık kuruluşlarının önerilerine uyulmalıdır.
DİŞ DOLGULARI
Çürüme İhtimali Olan Bölgelere Dolgu Yaptırarak Çürükten Korunabilir miyiz?
Hayır. Sağlam bir organı çürüyecek diye kopartıp almak mümkün değildir. Diş korumada en etkin önlemin dişleri fırçalamakla alınacağını tekrar hatırlatalım.
Dolgu Nasıl Yapılır?
Günümüzde kullanılan dolgu maddelerinin çoğu sadece dişe tutunur, yapışmaz. Bu nedenle diş hekimleri dolgu yaparken bazı tutucu önlemler alırlar. Bu önlemler özel tutucu oyukların hazırlanmasıyla mümkün olur. Dolgu yaparken ana kural olarak iyi bir kavite (oyuk) hazırlanır; ve dişe yapılacak dolguyla çürümeden önceki doğal biçimi tekrar verilmeye çalışılır.
Hangi Dolgu Maddeleri Seçilir?
Dolgu maddesini seçerken diş hekimleri maddenin arka dişlerde çiğneme basıncına dayanabilmesini; ön dişlerde mümkün olduğunca fark edilmemesini; dişe ve diş özüne zarar vermemesini göz önüne alırlar. Şimdi sizlere birkaç tip dolgu maddesi hakkında bilgi vermek istiyoruz:
Çürüme İhtimali Olan Bölgelere Dolgu Yaptırarak Çürükten Korunabilir miyiz?
Hayır. Sağlam bir organı çürüyecek diye kopartıp almak mümkün değildir. Diş korumada en etkin önlemin dişleri fırçalamakla alınacağını tekrar hatırlatalım.
Dolgu Nasıl Yapılır?
Günümüzde kullanılan dolgu maddelerinin çoğu sadece dişe tutunur, yapışmaz. Bu nedenle diş hekimleri dolgu yaparken bazı tutucu önlemler alırlar. Bu önlemler özel tutucu oyukların hazırlanmasıyla mümkün olur. Dolgu yaparken ana kural olarak iyi bir kavite (oyuk) hazırlanır; ve dişe yapılacak dolguyla çürümeden önceki doğal biçimi tekrar verilmeye çalışılır.
Hangi Dolgu Maddeleri Seçilir?
Dolgu maddesini seçerken diş hekimleri maddenin arka dişlerde çiğneme basıncına dayanabilmesini; ön dişlerde mümkün olduğunca fark edilmemesini; dişe ve diş özüne zarar vermemesini göz önüne alırlar. Şimdi sizlere birkaç tip dolgu maddesi hakkında bilgi vermek istiyoruz:
1.Amalgam Dolgular (Metal Dolgular)
Çok dayanıklı ve ekonomik bir dolgu maddesidir; fakat görünümü estetik değildir. İçinde % 70 gümüş, % 23 kalay, az miktarda bakır ve çinkodan oluşan tozun cıva ile karıştırılmasıyla hazırlanır. Karışım diş hekimi tarafından hazırlanan oyuğa yığılır ve dolgu birkaç saatte sertleşir. Özellikle azı dişleri için günümüzde kullanılan en iyi dolgu maddesidir.
2. Porselen Dolgu, Simanlar, Kompozitler (diş renginde dolgu)
Estetik dolgu maddeleridir (bonding); fakat amalgam kadar dirençli değillerdir. En çok ön dişlerde kullanılırlar.
3. İnlaylar
İnlaylar döküm, dolgulardır. Dolgu için şekillendirilmiş oyuğun (kavite) ölçüsü alındıktan sonra, laboratuvarda altın veya porselenden hazırlanır ve dişe yapıştırılır. Özel teknik ve çok hassas çalışma gerektirirler.
Amalgam nedir?
Amalgam dolgular gümüş dolgular olarak da tanımlanır. Amalgam; gümüş, kalay ve bakır alaşımının, cıva ile karıştırılması ile elde edilir. Karışımın %45-50'sini oluşturan civa, metalleri birbirine bağlayarak dayanıklı bir dolgu malzemesi yaratmış olur. 150 yıldan beri geliştirilerek kullanılmakta olan amalgam dolgular, çok sayıda dişin korunarak ağızda kalmasına hizmet etmiştir.
Amalgamdaki civa zararlı mıdır?
Amalgam dolgudaki civa zehirli değildir. Civa diğer metallerle birleştiğinde kimyasal yapısı değişir ve zararsız hale geçer. Çiğneme ve öğütme sonucunda ağızda açığa çıkan civa miktarı su, hava ve yiyeceklerde alınan miktardan çok daha küçüktür. Bütün bilimsel araştırmalarla civanın zararsız olduğu sonucuna varılmıştır. Amalgamlar söküldüğünde civanın oluşturduğu düşünülen bazı hastalıkların iyileştiği iddia edildiği halde bilimsel olarak ispatlanamamıştır.
Dişhekimleri amalgamı niçin tercih ederler?
Amalgam hala en zararsız, en uzun ömürlü ve en ucuz dolgu maddesidir. Yılda, bir milyardan fazla amalgam dolgu yapıldığı hesaplanmıştır. Diğer dolgu maddelerine oranla çok daha kısa zamanda ve kolay uygulanabilirler. Porselen, altın ve beyaz dolgular gibi dolgu malzemeleri hem daha pahalıdırlar hem de daha çok zaman ve dikkat isterler. Ayrıca altının dışındakiler amalgam kadar uzun ömürlü değildir. Amalgam ancak civaya alerjisi kesin olarak tespit edilenlerde kullanılmamalıdır ki, bu da yüzde birden çok daha düşük bir olasılıktır. Gerekmediğinde amalgam dolgular sökülmemelidir. Çünkü hem gereksiz masraf getirmekte hem de dişe zarar verme olasılığını arttırmaktadır.
Amalgam restorasyon sonrası hastaya uyarılar
Uygulamanın yapıldığı tarafı en az bir saat kullanmaması ve takip eden 24 saat içinde de dikkatli olunarak sert şeyleri o bölgede çiğnememesi hastalardan istenmelidir.Hastaya 24 saat geçtikten sonra polisaj işlemi.,için ikinci bir randevu verilmelidir.Bu uygulama, hem amalgamın metalik özelliklerini iyileştirme hem de kullanım sonrası restorasyonun anatomik ve fonksiyonel olarak tekrar gözden geçirilme olanağını sağlayacaktır.
Diş dolguları hangi durumlarda değiştirilmeli
Dolguların ömürleri vardır. Metal dolgular çok daha uzun ömürlüdür. 20 yada 30 yıl kadar dayanabilirler. Kompozit dolguların ömürleri daha kısadır. 8 ile 10 yıl dayanır. Düzenli kontrol dolguların değişmesi veya değişmemesi konusunda diş hekimleri için çok önemlidir. Eğer dolguda herhangi bir sızıntı, kararma, kırık, çatlak, gevşeme gibi bir problem gözlenirse o dolgunun onarılması yada değiştirilmesi gerekmektedir.
Dolgumuz düşerse ne yapmalıyız
Dolgumuzun düştüğünü fark edersek bir an önce diş hekimine gitmemiz gerekir, aksi takdirde açık kalan bölgede mikroorganizmalar tekrar çürümeye neden olacaktır. Bu durumda diş dolgusu tekrar onarılıp yapılabilecekken diş hekimine gidilmediği için ileride kanal tedavisine, hatta dişin çekilmesine kadar giden bir sonuçla karşılaşılacaktır.
Ayrıca apseleşme ve ağrı da işin başka bir boyutudur. İlk müdahale için, eğer orda bir boşluk hissediliyorsa, yemek kaçmaması için boşluğa bir pamuk yerleştirilebilir. Ertesi gün de ilk iş olarak bir diş hekimine başvurulması gerekmektedir.
Hayır. Sağlam bir organı çürüyecek diye kopartıp almak mümkün değildir. Diş korumada en etkin önlemin dişleri fırçalamakla alınacağını tekrar hatırlatalım.
Dolgu Nasıl Yapılır?
Günümüzde kullanılan dolgu maddelerinin çoğu sadece dişe tutunur, yapışmaz. Bu nedenle diş hekimleri dolgu yaparken bazı tutucu önlemler alırlar. Bu önlemler özel tutucu oyukların hazırlanmasıyla mümkün olur. Dolgu yaparken ana kural olarak iyi bir kavite (oyuk) hazırlanır; ve dişe yapılacak dolguyla çürümeden önceki doğal biçimi tekrar verilmeye çalışılır.
Hangi Dolgu Maddeleri Seçilir?
Dolgu maddesini seçerken diş hekimleri maddenin arka dişlerde çiğneme basıncına dayanabilmesini; ön dişlerde mümkün olduğunca fark edilmemesini; dişe ve diş özüne zarar vermemesini göz önüne alırlar. Şimdi sizlere birkaç tip dolgu maddesi hakkında bilgi vermek istiyoruz:
Çürüme İhtimali Olan Bölgelere Dolgu Yaptırarak Çürükten Korunabilir miyiz?
Hayır. Sağlam bir organı çürüyecek diye kopartıp almak mümkün değildir. Diş korumada en etkin önlemin dişleri fırçalamakla alınacağını tekrar hatırlatalım.
Dolgu Nasıl Yapılır?
Günümüzde kullanılan dolgu maddelerinin çoğu sadece dişe tutunur, yapışmaz. Bu nedenle diş hekimleri dolgu yaparken bazı tutucu önlemler alırlar. Bu önlemler özel tutucu oyukların hazırlanmasıyla mümkün olur. Dolgu yaparken ana kural olarak iyi bir kavite (oyuk) hazırlanır; ve dişe yapılacak dolguyla çürümeden önceki doğal biçimi tekrar verilmeye çalışılır.
Hangi Dolgu Maddeleri Seçilir?
Dolgu maddesini seçerken diş hekimleri maddenin arka dişlerde çiğneme basıncına dayanabilmesini; ön dişlerde mümkün olduğunca fark edilmemesini; dişe ve diş özüne zarar vermemesini göz önüne alırlar. Şimdi sizlere birkaç tip dolgu maddesi hakkında bilgi vermek istiyoruz:
1.Amalgam Dolgular (Metal Dolgular)Çok dayanıklı ve ekonomik bir dolgu maddesidir; fakat görünümü estetik değildir. İçinde % 70 gümüş, % 23 kalay, az miktarda bakır ve çinkodan oluşan tozun cıva ile karıştırılmasıyla hazırlanır. Karışım diş hekimi tarafından hazırlanan oyuğa yığılır ve dolgu birkaç saatte sertleşir. Özellikle azı dişleri için günümüzde kullanılan en iyi dolgu maddesidir.
2. Porselen Dolgu, Simanlar, Kompozitler (diş renginde dolgu)Estetik dolgu maddeleridir (bonding); fakat amalgam kadar dirençli değillerdir. En çok ön dişlerde kullanılırlar.
3. İnlaylar
İnlaylar döküm, dolgulardır. Dolgu için şekillendirilmiş oyuğun (kavite) ölçüsü alındıktan sonra, laboratuvarda altın veya porselenden hazırlanır ve dişe yapıştırılır. Özel teknik ve çok hassas çalışma gerektirirler.
Amalgam nedir?
Amalgam dolgular gümüş dolgular olarak da tanımlanır. Amalgam; gümüş, kalay ve bakır alaşımının, cıva ile karıştırılması ile elde edilir. Karışımın %45-50'sini oluşturan civa, metalleri birbirine bağlayarak dayanıklı bir dolgu malzemesi yaratmış olur. 150 yıldan beri geliştirilerek kullanılmakta olan amalgam dolgular, çok sayıda dişin korunarak ağızda kalmasına hizmet etmiştir.
Amalgamdaki civa zararlı mıdır?
Amalgam dolgudaki civa zehirli değildir. Civa diğer metallerle birleştiğinde kimyasal yapısı değişir ve zararsız hale geçer. Çiğneme ve öğütme sonucunda ağızda açığa çıkan civa miktarı su, hava ve yiyeceklerde alınan miktardan çok daha küçüktür. Bütün bilimsel araştırmalarla civanın zararsız olduğu sonucuna varılmıştır. Amalgamlar söküldüğünde civanın oluşturduğu düşünülen bazı hastalıkların iyileştiği iddia edildiği halde bilimsel olarak ispatlanamamıştır.
Dişhekimleri amalgamı niçin tercih ederler?
Amalgam hala en zararsız, en uzun ömürlü ve en ucuz dolgu maddesidir. Yılda, bir milyardan fazla amalgam dolgu yapıldığı hesaplanmıştır. Diğer dolgu maddelerine oranla çok daha kısa zamanda ve kolay uygulanabilirler. Porselen, altın ve beyaz dolgular gibi dolgu malzemeleri hem daha pahalıdırlar hem de daha çok zaman ve dikkat isterler. Ayrıca altının dışındakiler amalgam kadar uzun ömürlü değildir. Amalgam ancak civaya alerjisi kesin olarak tespit edilenlerde kullanılmamalıdır ki, bu da yüzde birden çok daha düşük bir olasılıktır. Gerekmediğinde amalgam dolgular sökülmemelidir. Çünkü hem gereksiz masraf getirmekte hem de dişe zarar verme olasılığını arttırmaktadır.
Amalgam restorasyon sonrası hastaya uyarılar
Uygulamanın yapıldığı tarafı en az bir saat kullanmaması ve takip eden 24 saat içinde de dikkatli olunarak sert şeyleri o bölgede çiğnememesi hastalardan istenmelidir.Hastaya 24 saat geçtikten sonra polisaj işlemi.,için ikinci bir randevu verilmelidir.Bu uygulama, hem amalgamın metalik özelliklerini iyileştirme hem de kullanım sonrası restorasyonun anatomik ve fonksiyonel olarak tekrar gözden geçirilme olanağını sağlayacaktır.
Diş dolguları hangi durumlarda değiştirilmeli
Dolguların ömürleri vardır. Metal dolgular çok daha uzun ömürlüdür. 20 yada 30 yıl kadar dayanabilirler. Kompozit dolguların ömürleri daha kısadır. 8 ile 10 yıl dayanır. Düzenli kontrol dolguların değişmesi veya değişmemesi konusunda diş hekimleri için çok önemlidir. Eğer dolguda herhangi bir sızıntı, kararma, kırık, çatlak, gevşeme gibi bir problem gözlenirse o dolgunun onarılması yada değiştirilmesi gerekmektedir.
Dolgumuz düşerse ne yapmalıyız
Dolgumuzun düştüğünü fark edersek bir an önce diş hekimine gitmemiz gerekir, aksi takdirde açık kalan bölgede mikroorganizmalar tekrar çürümeye neden olacaktır. Bu durumda diş dolgusu tekrar onarılıp yapılabilecekken diş hekimine gidilmediği için ileride kanal tedavisine, hatta dişin çekilmesine kadar giden bir sonuçla karşılaşılacaktır.
Ayrıca apseleşme ve ağrı da işin başka bir boyutudur. İlk müdahale için, eğer orda bir boşluk hissediliyorsa, yemek kaçmaması için boşluğa bir pamuk yerleştirilebilir. Ertesi gün de ilk iş olarak bir diş hekimine başvurulması gerekmektedir.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)